سرمایه داری و نیروی کار زنان (قسمت اول)
در قرن هفدهم کار خانگی طیف وسیع تری از کار تولیدی را در بر می گرفت
[فعالیت های عادی زنان انگلیسی]
فعالیت های عادی خانگی زنان انگلیسی تحت شرایط مدرن مشتمل است بر نگه داری از اطفال و کودکان، خواه در مقام مادر خواه در مقام خدمتکار، فراهم کردن غذای خانواده و رفت و روب منزل، در حالیکه شستن رخت ها و درست کردن مربا و دوختن لباس بچه ها اغلب همچنان در زمرهی مقولهی کارهای خانگی قرار دارند. در قرن هفدهم کار خانگی طیف وسیع تری از کار تولیدی را در بر می گرفت: آبجوسازی، لبنیات سازی، پرورش مرغ و خروس و خوک، تولید سبزیجات و میوه، ریسیدن پنبه و پشم، پرستاری و طبابت، همگی بخش صنعت خانگی را تشکیل می دادند. از این رو، سهمی که زنان در زندگی صنعتی و حرفه ای بر عهده داشتند علاوه بر فعالیت تولیدی بسیار بیشتری در حوزهی خانواده بود تا آن چه تحت شرایط مدرن از آنان خواسته می شد.از طرفی دیگر، ممکن است بر این امر پافشاری شود که اگر زنان در طول قرن هفدهم روی هم رفته به طور فعال تری درگیر کارهای صنعتی بودند تا در نخستین دههی قرن بیستم، به همان نسبت مردان هم به مراتب با مسائل خانوادگی بیشتر درگیر بودند تا امروز مردان در تمام طبقات وقت و توجه صرف أموزش بچه هایشان می کردند، و مردان جوان مجرد که عموما به کارآموزی و خدمتکاری مشغول می شدند تا حدی به کار خانگی می پرداختند. از این رو، اگر اکنون مسلم فرض می شود که کار خانگی را باید زنان انجام دهند، در روزگار گذشته سهم قابل ملاحظه ای از آن را مردان انجام میدادند. این اوضاع و احوال به کاربرد متفاوتی از اصلاحات در این جستار انجامیده است که عموما از آن اوضاع و احوال اقتباس شده است؛ تفاوتی ضروری که از این واقعیت ناشی میشود که سایر نویسندگانی که دربارهی تحول صنعتی می نویسند، آن را فقط از دیدگاه مردان نگریسته اند، در حالی که این تحقیق عمدتا به تأثیر تحول صنعتی بر موقعیت زنان می پردازد. به منظور آسان کردن این تحقیق، سازمان تولید به سه نوع تقسیم می شود:
(الف) صنعت خانگی؛ (ب) صنعت خانوادگی؛ (پ) صنعت سرمایه دارانه، یا صنعت گرایی.
در عمل هیچ مرز انعطاف ناپذیری میان این سه نظام، که به تدریج در یکدیگر ادغام می شوند، وجود ندارد. در قرن هفدهم هر سه دوش به دوش هم وجود داشتند، اغلب در آن واحد در همان صنایع اجرا می شد، ولی اصول بنیادین آنها کاملا متمایزند و می توان به شرح زیر تعریف شان کرد:
(الف) صنعت خانگی شکلی از تولید است که در آن کالاهای تولید شده برای استفادهی اختصاصی خانواده است و از این رو مبادله نمی شوند یا ارزش پولی پیدا نمیکنند.
(ب) صنعت خانوادگی شکلی است که در آن خانواده واحدی برای تولید کالاها می شود که فروختهیا مبادله می شوند.
خانواده متشکل است از پدر، مادر، فرزندان، خدمتکاران و کارآموزان؛ کارآموزان و خدمتکاران کودکان و افراد جوانی از هر دو جنس می باشند که خرج روزمره شان را در می آورند و بعدا مزدهای رسمی می گیرند، اما اینها قرار نیست مزدبگیران دائمی باقی بمانند، برعکس امید می رود که در موعد مقرر ازدواج کنند و کسب و کاری را برای خودشان راه بیندازند. منافع حاصل از صنعت خانوادگی به خانواده تعلق دارد و نه به تک تک افراد خانواده. در طی این زندگی این منافع در اختیار پدر گذاشته می شود که سرپرست خانواده به حساب می آید؛ از وی انتظار می رود که سهمی از آن منافع برای ازدواج بچه هایش که به سن بلوغ رسیده اند در نظر بگیرید؛ پس از مرگ پدر، مادر سرپرستی خانواده را به عهده می گیرد؛ عرف و افکار عمومی حق واگذاری وی از طریق وصیت نامه را به شدت محدود میکند. دو خصوصیت ویژگی های عمدهی صنعت خانوادگی در شکل کامل خود هستند:
نخست، وحدت کار و سرمایه، زیرا خانواده، خواه کشاورز خواه بازرگان، دارایی و ابزار را در مالکیت خود داشتند و خود کار می کردند؛
دوم، قرار داشتن کارگاه در محدودهی خانه این دو شرط به ندرت در قرن هفدهم به طور کامل برآورده می شد، زیرا کشاورزان و بازرگانان ثروتمندتر اغلب علاوه بر اعضای خانواده شان مزدبگیران دائم استخدام میکردند، و در مواردی دیگر، پیشه وران دیگر مالک مال خود نبودند، ولی به سفارش سرمایه داران که مواد و مصالح ضروری را برای آنان فراهم می کردند کالاهایی می ساختند. با وجود این، ویژگی صنعت خانوادگی تا زمانی که پدر، مادر و فرزندان با هم کار میکردند حفظ می شد، و پول کسب شده متعلق به خانواده، نه به تک تک افراد آن، محسوب می شده از منظر جایگاه اقتصادی زنان، نظامی را می توان به عنوان صنعت خانوادگی طبقه بندی کرد که پدر در خانه کار کند، ولی وقتی که او خانه را برای کار کردن در ساختمان سرمایه دار ترک کرد آخرین نشان صنعت خانوادگی از بین رفت و صنعت گرایی جای آن را گرفت.
(پ) صنعت سرمایه دارانه، یا صنعتگرایی، نظامی است که صاحبان سرمایه تولید را کنترل می کنند، و کارگران با تولیدکنندگان، مردان، زنان و کودکان تک تک مزد میگیرند.
ادامه دارد..
منبع: درآمدی بر فهم جامعهی مدرن، کتاب یکم: صورتبندیهای مدرنیته، استوارت هال و برم گیبن، مترجمان: محمود متحد، عباس مخبر، حسن مرتضوی، مهران مهاجر و محمد نبوی، صص300-297، نشر آگه، تهران، چاپ چهارم، 1397
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}